دروازه قرآن شیراز به عنوان یکی از جاهای دیدنی شیراز در ادبیات فارسی نیز جایگاهی ویژه دارد.شاعران نامداری مانند حافظ،سعدی و مولانا در اشعار خود به این بنا اشاره کردهاند.
حافظ:
در آن مقام که صبرم طاق شد و یار آمد به شکر آن خداوندم که کارم آسان شد
سعدی:
به شیراز خوشا شیراز و وضع بی مثالش دروازه قرآنش،قبله اهل حالش
مولانا:
از دروازه قرآن تا به تخت جمشید همه عالم گویی در یک نگین است
دروازه قرآن در فرهنگ عامه
دروازه قرآن شیراز در فرهنگ عامه مردم شیراز نیز جایگاهی ویژه دارد بسیاری از مردم شیراز معتقدند که عبور از زیر قرآن،سفری امن و سلامت را به ارمغان میآورد.همچنین این دروازه به عنوان محلی برای نذر و نیاز و دعا نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
معرفی دروازه قرآن شیراز
دروازه قرآن شیراز یکی از دروازه از دوره های قدیم در شیراز است که امروزه به عنوان یکی از مقاصد گردشگری منطقه فارس شناخته می شود این بنا که چندین بار و یا در اثر بلایای طبیعی و عوامل دیگر تخریب و بازسازی شده است همواره پذیرای گردشگران است. دروازه قرآن شیراز در تاریخ ۱۳۷۵/۹/۱۹ با عدد ۱۸۰۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
دروازه قرآن شیراز کجاست؟
در شمال شرقی شهر شیراز،در تنگه الله اکبر میان کوه چهلمقام و باباکوهی جای گرفته و در مسیر خروجی شیراز به سمت شهر مرودشت قرار دارد.دروازه قرآن کمتر از 10 متر تا آرامگاه خواجوی کرمانی و کمتر از 500 متر تا باغ جهان نما و کمتر از 1000 متر،تا آرامگاه شاعر پرآوازه پارسی گوی معروف به حافظ شیرازی فاصله دارد.
تاریخچه دروازه قرآن شیراز
دروازه قرآن یکی از نمادهای تأثیر قرآن بر زندگی ایرانیان است و یکی از گرانبهاترین بناهای اسلامی ایران به شمار می رود.وبنای طاقی شکل است که از جایگاه ویژه ی بالای آن برای گزاشتن قرآن کریم در نظر گرفته می شود مرحوم شهری در مورد دروازه های تهران فرمودند:در چهار طرف شهر تهران سه دروازه وجود دارد،هر کدام از این دروازهها به نامی شهرت داشت برخی از این دروازهها بر اساس راه اصلی شهر مقصد اسم گذاری میشدند.
به عنوان مثال دروازهای که بر سر راه قزوین بود دروازه قزوین نام گرفت و بعضی دروازهها مثل دروازه ری به نام همان محل اسم گذاری شدند در بین دروازه قرآن های ایران دروازه قرآن شیراز از نظر قدمت و دیدگاه شهرت عمومی از اهمیت بالای برخوردار است.شیراز در قدیم دارای ۶ دروازه بود دروازه اصفهان دروازه سعدی دروازه قصابخانه دروازه قرآن دروازه کازرون و دروازه شاه داعیالیاله در زمان حال دروازهای به غیر از دروازه قرآن وجود ندارد و مردم شیراز فقط می توانند مکان دروازه های قدیمی رانشان دهند.
این دروازه به دستور عضدالدوله دیلمی ساخته شده و علت نامگذاری آن قرآنی است که در آنجا به دستور امیر در آن قرار داده شده تا مسافران از آن به سلامت عبور کنند.این طاق با گذشت زمان رو به خرابی رفت تا در دوره زندیه کریم خان زند آن را ترمیم کرد.اتاقی بالای این طاق ساخت و دو جلد قرآن بزرگ ارزشمند به خط سلطان ابراهیم بن شاهرخ تیموری در اتاقک بالای آن قرار داد که معروف به قرآن هفده من می باشند.
که اکنون از دروازه قرآن شیراز به موزه پارس انتقال یافته اند،در دوره قاجاریه دروازه قرآن شیراز که بر اثر چند زلزله آسیب زیادی دید دچار صدمات زیادی شد که محمد زکی خان نوری آن را بازسازی کرد و در دو طرف آن اتاقهایی به هدف پاسگاه و راهداری ایجاد شد آب انباری هم در کنار آن ساختند که رکن آباد آن را با تغذیه پر میکرد تا برای مسافران استفاده شود در گذشته به این بنا طاق قرآن نیز می گفتند روز اول هر ماه افرادی که از شهر خارج می شوند از زیر اینجا عبور می کنند.
این بنا تا سال 1315 همچنان پابرجا بود و در آن سال به دستور شهرداری شیراز برای ساخت راه دروازه قدیمی را با دینامیت به سختی تخریب کردند.بعدها به دلیل نداشتن دروازه و نگرانی مردم شیراز از آن به همت یکی از بازرگانان شیرازی به نام حاج حسین ایگار معروف به اعتمادالتجار،در سال ۱۳۲۷ خورشیدی کمی پایین تر از دروازه قبلی ساخته شد.دروازه جدید با اندازه بزرگ تر حاوی دهانه قوس تیزه دار و دو ورودی کوچک روی جرزهای دو طرف،و اتاق مستطیل شکلی بر بالای آن برای قرار دادن قرآن ساخته شد.
در این بنا آیاتی از قرآن را به خط نسخ و ثلث دور تا دور دروازه نوشته اند،بر پیشانی جنوبی و سمت شهر شیراز آیه ۸۸ سوره اسرا و در گوشه غربی طاق آیه ۹ سوره حجر نوشته در پیشانی شمالی طاق آیه ۹ سوره اسرا بنا به وصیت اعتماد التجار اتاق کوچکی که در سمت چپ دروازه که به دره کنار مشرف بود به آرامگاه او تعلق داده شده است.در سال 1375 این بنا با شماره 1800 در فهرست آثار ملی کشور ایران قرار گرفت.
قدیمی ترین عکس از دروازه قدیمی قرآن شیراز مربوط به دوره قاجاریه است،اطراف دروازه قرآن شیراز امروزه یک تفرجگاه شهری محسوب می شود و قبر شاعر ایرانی خواجوی کرمانی در آن قرار دارد و به همین دلیل به پارک خواجوی کرمانی شهرت یافته است.
بالاتر از مقبره خواجوی کرمانی سه غار وجود دارد که یکی از آنها محل خلوت عرفا و زاهدان است غار بعدی،دارای دهانهای بلند با طاق ضربی است و قبر خواجه عمادالدین محمود،وزیر معروف شاه شیخ ابواسحاق اینجو در آن قرار گرفته است کوههای اطراف تغییر شکل یافته و به صورت گردشگاه درآمده است و دره ضلع شرقی از بین رفته،در ورودی شهر مجسمه طاووسی با گل های زیبا درست کردند که همیشه سبز و به نظر می رسد برای همه مسافران خوشامد می گوید.
دروازه قرآن شیراز
در بالای دروازه دو عدد نسخه قرآن دست نویس به خط ثلث عالی منسوب به ابراهیم سلطان فرزند شاهرخ تیموری قرار داشت.این قرآنها در ظاهر کتاب هایی بزرگ و سنگین بودهاند و به همین دلیل در صحبت های مردم به «هفده من» مشهور شدهاند.در سال ۱۳۱۶ هجری شمسی،دو قرآن خطی موجود در آن به موزه پارس انتقال پیداکرد که همچنان در این موزه نگهداری میشوند در واقع درباره مؤلفان این کتابهای زیبای قرآن که در دو جلد باخط ثلث نوشته شده باورهایی وجود دارد و اغلب از آن بهعنوان خط سلطان ابراهیم فرزند شاهرخ گورکانی یاد کرده شده است.
ساعت بازدید از دروازه قرآن شیراز
همه روزه وهمه ساعته میتوانید از آنجا دیدن کنید و ساعات زیبای را در این مکان زیبا بگذرانید و با عکس های که از خود می گیرید میتوانید عکس های خودرا به اشتراک بگذارید ومخاطبانتان راهم از این مکان زیبا مطلع کنید تا دیگران هم اوقات خوشی را دراین مکان زیبا بگذرانند.
آدرس دروازه قرآن شیراز
دسترسی: برای رسیدن به دروازه قرآن از خارج از شهر شیراز باید به بلوار امام رضا و بزرگراه مرودشت به شیراز بپیوندید.دروازه قرآن شیراز در سمت راست شهر قرار دارد اما برای ورود به دروازه قرآن شیراز از شهر،از طریق بلوار آیت الله ربانی یا بلوار هفت تنان میتوانید خود را به مقصد برسانید.
آدرس:شهر شیراز، بزرگراه شیراز مرودشت،در ورودی شیراز