توسط : در محله‌ای به اسم سنگ سیاه،در شیراز،مجموعه‌ی از آثار تاریخی دیده می‌شود این مکان دل‌خواه هر گردشگری میباشد.این محله از باغ‌های تاریخی و آرامگاه‌ها و سازه‌هایی کهن و مجموعه‌هایی که رد و نشان سده‌های دور و نزدیک را در آن می شود یافت یکی از جاهای دیدنی شیراز در این محله،«باغ ایلخانی شیراز» میباشد.
باغ ایلخانی کجاست ؟ آدرس باغ ایلخانی
“باغ ایلخانی شیراز” که نزدیک به آرامگاه بی‌بی‌دختران میباشد،در کوچه‌ی سنگ سیاه است.دسترسی آن به خیابان‌های پیرامون،آسان میباشد و مهرازی‌ای زیبا دارد از این‌رو یکی از محورهای گردشگری شیراز آن را می شناسند در سال‌های پایانی دهه‌ی هفتاد خورشیدی که کار (مرمت) این محور تاریخی و گردشگری با کوشش بیشتری انجام شد و رنگ‌ورویی و بهتر پیدا کرد.
پهنه‌وری باغ ایلخانی شیراز نزدیک به 3500 متر مربع میباشد در این گستره، در بخش زیادی از آن،سازه‌ی کلاه‌فرنگی باغ ساخته شده که درختان بلند باغ جلوه‌ای دیگر به آن بخشیده است باغ و سازه‌ی آن،برای ایلخانان قشقایی،به نام محمدقلی‌خان،میباشد که ایشان اهل دانش و فرهنگ بوده و به سال 1268 مهی،چهارسال بعد از تاجگذاری ناصرالدین‌شاه قاجار،در سن 30 سالگی دارفانی را وداع گفته است این باغ از ساخته‌های او میباشد و مهرازی‌ای قاجاری دارد.
باغ ایلخانی شیراز به دو پاره‌ی خاوری و باختری بخش‌بندی شده است؛کلاه‌فرنگی باغ در قسمت باختری میباشد و باغچه‌ها و درختان نیز در قسمت خاوری سازه‌ی یادشده هنوز پیکره‌ی تاریخی خودش را از دست نداده و دارای ایوانی بزرگ و تماشایی میباشد و ستون‌هایی که دو عددش در قسمت جلو سازه است و چهار ستون دیگر نیز در دو سوی آن میباشد ستون‌ها یکپارچه میباشند و در ساخت مارپیچی آن‌ها هنری ستایش‌آمیز به کار گرفته شده است دو ستون قسمت جلو سازه هم که ایوان را پایدار نگه‌می‌دارد،با مهرازی زمان زندیه هم دارای همانندی‌هایی میباشد در دوسوی ایوان،راه‌روها و اتاق‌های چندگانه،ساخته شده که یکی از اتاق‌ها که به اسم اتاق آینه‌کاری ان را می شناسند،در اوج زیبایی و فریبایی میباشد و منبت‌کاری گچ‌بری،و نقاشی‌های آن هر نگاهی را خیره خود می‌سازد.
درختان باغ هرچند که زیاد نیستند،اما فضایی سبز ودلپذیر شکل می‌دهند و نمایی را در برابر بازدیدکنندگان نشان می دهد زمینی که درختان را در برمی‌گیرد فقط طرحی از باغ ایرانی میباشد و دربردارنده‌ی تمام خصوصیت های که برای باغ‌های تاریخی ایران می‌شناسیم،نمیباشد.
در باغ ایرانی،سایه اهمیت و ارزش زیاد دارد و سازندگان و طراحان باغ می کوشند هرچه زیاد تر سایه‌گاه پدید اورند یکی به این سبب که آفتاب تند ایران و پرتوافکنی آن چنان می باشد که بودن در یک مکان را برای زمانی طولانی دشوار می کند از این‌رو باغ ایرانی تعدد زیادی از درختان داشت تا سایه‌گاه‌ها زمانِ ماندن در باغ را افزایش بدهند طراحان درختان کاج سرو و و شمشاد و چنار را در باغ‌ها می‌کاشتند و در کنار حوض بزرگ باغ،درختان نارون را می کاشتند،اما هیچ وقت در کنار کرت‌ها درختان بلندنمی کاشتند،چون این کار چشم‌انداز سردر باغ را کور می‌کرد در باغ ایلخانی شیراز نیز درختان طوری کاشته نشده‌اند که نمای دلربای کلاه‌فرنگی را از چشم پنهان کند با این همه،به درستی روبه‌روی ایوان باغ،درخت نخلی کاشته شده است که سایه‌ی خود را بر روی ایوان می ریزد گمان می کنیم که این کار از روی آگاهی و کردن تابش تند آفتاب در ایوان و سازه،انجام شده باشد.این درخت تنومند،جلو دید نمای سازه را نمی‌گیرد بلکه سایه‌ی آن بر روی ایوان و دیوارها،نمودی تماشایی‌تر را به نمای کلاه‌فرنگی می‌دهد استخر جلوی کلاه‌فرنگی “باغ ایلخانی شیراز”،دارای طرح ساده‌ای میباشد و ویژگی چشمگیری برای آن نمی‌توانیم بشناسیم.
قبل تر اشاره کردیم که سازه‌ی باغ ایلخانی شیراز دارای مهرازی به شیوه و سَبک قاجاری میباشد،اما در بعضی نوشته‌ها،کلاه‌فرنگی باغ را برگرفته از مهرازی زندیه‌ای می دانند! از این رو ناهمسانی‌ها در شناختن (معرفی) سازه‌های تاریخی ایران (و همچنین باغ‌های ایرانی)، فراوان می باشد و قبل تر از آن که اختلاف دیدگاه وجود داشته باشد، نشان از بی‌دقتی‌ها دارد!
